“Het is heel waardevol voor je eigen ontwikkeling. Zo kun je de ervaring die je hebt gehad, die vaak niet leuk is, toch omdraaien door er iets positiefs mee te doen,” aldus Q, 26 jaar. Maar over de manier waarop jonge ervaringsdeskundigen in de jeugdhulp worden ingezet, zijn ze niet altijd te spreken. Dat blijkt uit een onderzoek van ExpEx, Stichting Alexander en het Nederlands Jeugdinstituut. Het rapport ‘Gelijkwaardig, eigen en wijs’ schetst wat de inzet van ervaringsdeskundigen oplevert en wat er nog te verbeteren valt.
Jongeren interviewen jongeren
‘Mooi aan dit onderzoek is dat jongeren zelf 21 ervaringsdeskundige jongeren hebben geïnterviewd. Die jongeren komen zelf aan het woord over wat er goed gaat en wat beter kan in de praktijk’, vertelt Nikki Udo van het Nederlands Jeugdinstituut. ‘Wie weten dat beter dan de jongeren om wie het gaat?’
De jongeren zijn getraind en begeleid door Stichting Alexander en ExpEx. ‘We zijn enorm onder de indruk van de kwaliteit van de interviews en van de resultaten die het heeft opgeleverd. Het jongerenteam heeft echt de verwachtingen waargemaakt.’ vertelt Ivet Pieper van Stichting Alexander.
Onuitgesproken verwachtingen
Het inzetten van ervaringsdeskundigheid is een betrekkelijk nieuw fenomeen in de jeugdzorg. De geïnterviewde jongeren die als ervaringsdeskundige worden ingeschakeld, vertellen dat zij vaak oplopen tegen onduidelijke doelen, onuitgesproken verwachtingen en vooroordelen van professionals en beleidsmakers. Ook missen ze soms begeleiding of intervisie vanuit de organisaties die hen inschakelen.
Het onderzoek besluit met een ontwikkelagenda, waarin de onderzoekers belanghebbenden oproepen om gezamenlijk aan de slag te gaan met het versterken van de inzet ervaringsdeskundigheid in de jeugdzorg.
“We stellen voor in gesprek te gaan over hoe ervoor gezorgd kan worden dat het initiatief niet vooral ligt bij de instanties die ervaringsdeskundigen ‘betrekken’ en inzetten, maar dat ervaringsdeskundige jongeren zichzelf inzetten. Hierbij kan gesproken worden over eigenaarschap: wie heel welke rol is waarvoor verantwoordelijk om de beweging verder te brengen en meer impact te laten hebben?” aldus de initiatiefnemers.
Het onderzoek is in opdracht van en in samenwerking met Nederlands Jeugdinstituut uitgevoerd door Stichting Alexander en Stichting ExpEx tussen november 2019 en mei 2021. Aanleiding voor het onderzoek waren signalen dat de definitie en positie van ervaringsdeskundigen in de jeugdzorg niet duidelijk genoeg ontwikkeld en gedragen worden, en dat de stem van jonge ervaringsdeskundigen zelf daarin meer aandacht verdient. Doel van het onderzoek is om kennis te verkrijgen om gezamenlijk met jongeren en organisaties vanuit de jeugdsector te komen tot verbeteringen van de inzet van ervaringsdeskundigheid in de jeugdzorg.
Lees hier het hele rapport.
Meer informatie
Stichting Alexander: Ivet Pieper (pieper@st-alexander.nl/06-839 29 591)
ExpEx: Mannus Boote (mannus.boote@gmail.com/ 06-28515898)
Nji: Nikki Udo (n.udo@nji.nl/06- 25660688)